Bron: AD
De maatregelen die genomen zijn om het coronavirus te bestrijden kosten meer levens dan ze opleveren. ,,Alleen zie je niet de doden die erdoor over twee jaar vallen.
Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit, is ervan overtuigd dat de huidige coronamaatregelen meer schade aan de volksgezondheid toebrengen dan het aan winst oplevert. ,,De keuzes die nu worden gemaakt, worden gemaakt uit angst voor keuzes die hard zijn.’’
Toch al overlijden
Hij stelt dat een gemiddeld coronaslachtoffeer 80 jaar is, meerdere andere ziektes heeft en waarschijnlijk binnen een jaar toch al zou overlijden. ,,Je gunt iedereen een extra levensjaar. Maar als openbaar bestuur moet je kosten en baten in perspectief zien, tegen elkaar afwegen. Zulke zware maatregelen kosten ook levensjaren.’’
Met alle maatregelen houden we maar een beperkt aantal mensen in leven, terwijl je er een veelvoud aan levensjaren voor ‘weggooit’Ira Helsloot
Hij wijst op de economische crisis waarin het land door de coronamaatregelen terechtkomt. ,,We hebben noodpakket van 80 miljard euro, geld dat we ook in de Nederlandse gezondheidszorg hadden kunnen steken. met dat geld hadden we 1 miljoen levensjaren kunnen winnen.’’
Wat een levensjaar in Nederland waard is, is gebaseerd op de wetenschappelijke qaly-benadering (‘Quality-adjusted life year’). Die wordt nu ook al gebruikt om te bepalen of iemand op zijn oude dag bijvoorbeeld nog in aanmerking komt voor een nieuwe nier. Op basis van die benadering is berekend dat een levensjaar in Nederland ongeveer 80.000 euro waard is.
Veelvoud aan levensjaren
,,Met alle maatregelen houden we maar een beperkt aantal mensen in leven, en vaak ook maar een jaar langer. Terwijl je er een veelvoud aan levensjaren voor ‘weggooit’.’’
En dat is nog los van het feit dat door de economische crisis ook een groot aantal mensen in de bijstand terecht zal komen. ,,Als je een inkomen hebt op bijstandsniveau leef je gemiddeld tien jaar korter dan iemand met een normaal inkomen. Dus al die mensen van wie het inkomen nu verdwijnt omdat ze ontslagen zijn of nog worden als gevolg van deze maatregelen gaan korter leven. Dat moet je meewegen.’’
Ordentelijke wijze
We moeten ook kijken naar al die mensen waar je levensjaren van afneemt
Helsloot begrijpt dat zijn boodschap hard kan overkomen. ,,Je gunt al die oudere mensen dat ze in leven blijven en het is vreselijk als je om het leven komt door corona. Maar de overheid kijkt alleen maar vanuit het perspectief van de ziekenhuizen die overvol dreigen te raken en waar mensen niet meer op een ordentelijke wijze dood gaan. Dat zijn we niet meer gewend in dit land.
,,Maar we moeten ook kijken naar al die mensen waar je levensjaren van afneemt. Je moet goed kijken naar wat je nu recht voor je neus ziet gebeuren, maar ook naar de vele grotere ellende die er over een jaar of twee is als gevolg van wat je nu als overheid gedaan hebt.’’
Dat die overheid daar niet toe in staat is, verwijt Helsloot onder meer de media. ,,Media geven geen ‘body count’ als een griepepidemie is, of een koude winter of een hete zomermaand waarbij drieduizend mensen sterven.’’
Daarnaast kijken bijvoorbeeld specialisten van de intensive care ic ,,vooral naar dat deel waar zij verstand van hebben, waar ze met ziel en zaligheid hun best voor doen. Zij agenderen dat in de media: het is echt niet zo dat de overheid zelf is begonnen met klagen over een tekort aan ic-bedden.’’
Lastig om niks te doen
Op die manier is het voor bestuurders ‘bijna onmogelijk’ om te ontsnappen aan het idee dat er ingrijpende maatregelen moeten worden genomen om overvolle intensive cares te vermijden. ,,Als bestuurder ben je ook gewoon afhankelijk van je adviseurs. Als dan een intensivist en een viroloog zeggen dat je wat moet doen omdat de ic’s overlopen, dan wordt het lastig om niks te doen.’’
Nu is niks doen ook niet waar Helsloot voor pleit. ,,Ik denk dat de allereerste maatregel misschien wel de beste was: blijf thuis als je ziek bent. En grote evenementen verbieden had misschien ook nog gekund, omdat het economisch effect daarvan misschien niet al te groot is.
Ik denk dat de allereerste maatregel misschien wel de beste was
,,Verder hadden ze na moeten denken hoe ze kwetsbare groepen op een sympathieke wijze hadden kunnen isoleren. Door bijvoorbeeld iedere Nederlander verplicht vrijwilliger te maken, zodat de kwetsbare groep boodschappen bezorgd kan krijgen.’’
Die maatregelen zouden in elk geval nauwelijks economisch effect hebben. ,,Het belangrijkste is dat de samenleving dan zo veel mogelijk door had kunnen draaien.’’
Toch maar slikken
De huidige maatregelen zouden alsnog teruggedraaid kunnen worden. ,,Maar dat is ingewikkeld. De medisch specialisten gaan niet zomaar van positie veranderen. En de Tweede Kamer gaat niet zomaar bij zinnen komen. Het is ook echt niet zo dat de regering nu ineens gaat zeggen: alles overziend moeten we dit toch maar slikken.’’
Helsloot heeft ,,echt een gevoel van diepe droefheid over wat we onszelf en onze samenleving voor de aankomende jaren aandoen. De klap die we nu aan het organiseren zijn, zijn we niet zomaar kwijt. We zijn niet in staat gebleken verder te kijken dan naar de patiënt van morgen. Daar word ik niet vrolijk van.’’