Bron: AD Amersfoort
Al jaren is het één van de grootste molenstenen rond de nek van Amersfoort: de slepende ruzie met projectontwikkelaar Hans Vahstal. Na een bindende uitspraak dreigt die ruzie de stad nu serieus geld te gaan kosten. Vanavond wordt de gemeenteraad voor het eerst sinds de beslissing bijgepraat. Waar gaat het conflict over, en wat zijn de risico’s? De kwestie-Vahstal in vijf vragen (en antwoorden).
Wat is er aan de hand?
Amersfoort heeft eind december in een bindend advies van een groep adviseurs een ongelofelijke tik op de vingers gekregen. Volgens de adviseurs is de gemeente afspraken richting Vahstal namelijk goeddeels niet nagekomen.
In 2005 spraken de twee af dat Vahstal, als oplossing voor weer eerdere conflicten, 375 woningen mocht bouwen, maar de teller is volgens de adviseurs door toedoen van Amersfoort blijven steken op 131. De winst die Vahstal daardoor is misgelopen, moet nu door het stadhuis worden opgehoest.
De schadeplichtigheid van de gemeente, de hoofdsom, kosten en de wettelijke rente bedraagt tientallen miljoenen.
Om wat voor bedragen gaat het?
Dat weten we nog niet precies, omdat daar nog een nieuwe juridische procedure over moet worden gevoerd, maar uit een uitgelekte brief aan raadsleden vorige maand blijkt dat Vahstal op serieus geld zint.
,,De schadeplichtigheid van de gemeente, de hoofdsom, kosten en de wettelijke rente bedraagt tientallen miljoenen’’, aldus de ontwikkelaar, die volgens zakenblad Quote zelf overigens goed is voor 89 miljoen euro. Raadslid Hans van Wegen van de Burger Partij Amersfoort, goed ingevoerd in het dossier, houdt het op 40 á 50 miljoen euro.
Wie heeft er schuld?
Dat hangt er vanaf wie je het vraagt. Vahstal wijst naar kwaadwillende topambtenaren op het stadhuis, maar die werken allen onder de verantwoordelijkheid van wethouders. Op dit moment zijn wethouders Hans Buijtelaar (VVD, Vathorst – waar veel van de problemen zich afspelen –) en Willem-Jan Stegeman (D66, Financiën) dossierhouders en daarmee aansprakelijk. Maar aangezien de kwestie al vijftien jaar speelt, zijn er veel meer bestuurders bij betrokken geweest.
Stel dát Amersfoort straks inderdaad tientallen miljoenen moet betalen: gaat de stad dan failliet?
Nee, want gemeenten kunnen feitelijk niet failliet gaan, maar aangezien Amersfoort dat geld niet zomaar op de plank heeft liggen kunnen de problemen wel enórm worden. Hoe enorm, leert de situatie in de gemeente Vijfheerenlanden. Die gemeente moet een voormalige heipalenfabrikant op last van de rechter 90 miljoen euro schadevergoeding betalen, en omdat ze dat niet kan is ze nu door de provincie Utrecht onder curatele geplaatst: iedere euro die de gemeente wil uitgeven, moet worden goedgekeurd.
Amersfoort heeft daar ervaring mee: in 2014 werd ze ook onder toezicht gesteld, waarmee er bijvoorbeeld plots geen geld meer was voor een glijbaan in zwembad Amerena (die er met wat vertraging later overigens alsnog kwam).
Als de geschiedenis zich voor de stad herhaalt, dan is het niet ondenkbaar dat de provincie de stad oplegt te bezuinigen. Dát zou de Amersfoorter maar zo eens kunnen gaan voelen, al dan niet in de portemonnee door een verhoging van de gemeentelijke belastingen.
Hoe nu verder?
Wat Vahstal betreft is dat duidelijk: hij legt zich neer bij de uitspraak, en wil nu het gevecht aan over de schadevergoeding. Wat Amersfoort wil, is nog niet helder. Hoewel de uitspraak van de adviseurs bindend is, beraadt het stadsbestuur zich nog altijd op een reactie.
Een poging van de Burger Partij Amersfoort afgelopen dinsdag om een standpunt te forceren, liep op niets uit omdat wethouder Buijtelaar aangaf dat iedere haast ‘de juridische positie van de gemeente zou kunnen benadelen’. De kans is groot dat de politiek vanavond de achtergronden van deze uitspraak gaat eisen.